,,De werf is genoemd naar de laatste eigenaren, de familie Wolthuis. Zij kochten de werf in 1922,” vertelt Johan Kielman, secretaris van de stichting die de scheepswerf beheert. ,,De werf staat hier al sinds 1690. Eerst werden er hele schepen gebouwd, zoals tjalken en bolschepen. Toen de schepen steeds groter werden, en Wolthuis achter steeds meer bruggen en sluizen kwam te liggen, werd het uiteindelijk een reparatiewerf voor de binnenvaart.”
De Historische Scheepswerf Wolthuis is een van de laatste werven in Nederland waar bijna alles nog is zoals het begin 1900 ook was. De smidse is er nog en de meeste machines die er staan zijn meer dan honderd jaar oud. ,,En alles werkt nog! In het oudste, houten gedeelte van de werf vind je de timmerwerkplaats met houtbewerkingsmachines die het nog perfect doen. En voorin, in de stenen schuur, staan alle machines voor de metaalbewerking: ponsmachines, een platenknipper en een platendrukker. Dat alles nog werkt komt doordat het vrij eenvoudige en vooral enorm degelijke machines zijn. Alles is van zwaar gietijzer en dat gaat nooit meer af. Schooljeugd die hier komt laten we altijd even de slingerpons bedienen, dat is echt zwaar werk. We vertellen ze dan dat jongens van 13, 14 jaar al op de werven werkten, en dit elke dag moesten doen. Dat maakt wel indruk.”
Handslingerpons Maker Collectie Groningen, Anton Tiktak
Historische Scheepswerf Wolthuis, Sappemeer
De vrijwilligers van de werf, vaak mannen die zelf ook op een scheepswerf hebben gewerkt, in een timmerfabriek of machinebouwers, gebruiken en demonstreren hun ambacht regelmatig. ,,We laten bijvoorbeeld zien hoe het klinken ging. Daarbij leg je twee platen op elkaar met een gat erin, en door dat gat sla je een gloeiende klink. De tegenhouder staat erachter om de klink tegen te houden, en aan de voorkant sla je met een hamer de kop van de klink plat. Omdat de klink krimpt als hij afkoelt zitten de twee platen daarna muurvast aan elkaar. Maar ook de smid kun je hier aan het werk zien, die is er altijd als we open zijn.
Hoogezand en Sappemeer horen bij scheepsbouw. Hier waren vroeger wel dertig, veertig werven! Wij zijn de enige werf op staalgebied ten noorden van Amsterdam waar je nog kunt zien hoe het vroeger was, en we vinden het heel belangrijk dat dat behouden blijft.”
De werf is elke dinsdag- en donderdagmiddag te bezichtigen.
Foto: Bert Daems
